Na Trump de kater

Als hij president zou worden, dan zou de Amerikaanse ambassade verplaatst worden van Tel Aviv naar Jeruzalem. Hiermee zegde Trump toe Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen. Een duidelijke breuk met het Amerikaanse beleid tot dan toe. Trump bevestigde dit tegenover premier Netanyahu bij diens bezoek voorafgaand aan de verkiezingen.

Ook tijdens dit bezoek suggereerde Trump, dat Israël het recht heeft huizen te bouwen op de Westelijke Jordaanoever. Een tweestatenoplossing voor het Palestijns-Israëlische conflict werd genegeerd. Trump benoemde dit conflict als "niet zo ingewikkeld". Hij zou hiervoor dan ook een "prachtdeal" bewerkstelligen.

Toen Trump tot president was verkozen, werd er al snel een afspraak gemaakt voor een bezoek aan Israël in mei van dit jaar. Op grond van zijn eerdere uitspraken stegen de Israëlische verwachtingen tot euforische hoogten. Dit was een Amerikaanse president die het allemaal anders zou doen in het voordeel van Israël

Diplomatie

Na Trumps inauguratie hield de Israëlische euforie aan, ondanks dat de president zich wat meer op de vlakte hield wat betreft de verplaatsing van de ambassade. Dat zou diplomatiek zijn om niet direct de Arabische staten in de gordijnen te jagen.

Vanuit het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken klonken gaandeweg wel wat gereserveerde geluiden over de bouw van de nederzettingen op de Westbank. Dat zou ook "wel wat minder mogen". Maar ook dat was natuurlijk diplomatie. Helaas bleek dat maar al te waar.

Bezoek aan Israël

Vlak voordat Trump Saudi-Arabië verliet om door te vliegen naar Israël, stelde minister van buitenlandse zaken Tillerson, dat "president Trump zijn reis voortzette naar Tel Aviv, het centrum van het Judaïsme". Nog los van het feit, dat Tel-Aviv niet op het programma stond vermeed Tillerson zo angstvallig om de naam 'Israël' te noemen. Een schoffering van Israël

Ondanks dat Netanyahu hem op het vliegveld warm had begroet met "Welkom mijn goede vriend", mocht hij niet met Trump mee bij diens bezoek aan de Westelijke Muur in Jeruzalem. Dat zou te controversieel zijn. Zelfs de officiële Israëlische voorlichting fotografen werden door de Amerikanen geweigerd.

Veiligheidadviseur McMaster en perschef Spicer weigerden desgevraagd de Westelijke Muur als onderdeel van Israël te benoemen.

In de bespreking van Netanyahu met Trump is de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem niet meer aan de orde gekomen.

Tijdens zijn toespraak in het Israël museum noemde Trump Jeruzalem wel een "heilige stad". Maar in de hele toespraak vermeed hij de namen Jeruzalem en Israël aan elkaar te koppelen.

Wel benadrukte Trump, dat hij Israël zal beschermen tegen terrorisme en de vernietigingdrang van Iran. Hij kreeg een staande ovatie.

Als praktische uitwerking van die belofte werd Israël 3,9 miljard dollar aan wapens toegezegd.

Over het Palestijns-Israëlische conflict kwam Trump niet verder dan de opmerking, dat hij, zowel bij Netanyahu als de Palestijnse president Abbas de wil tot onderhandelen had gezien. De Verenigde Staten zullen dan ook "behulpzaam" zijn in dit "moeilijkste en ingewikkelde conflict".

Wel herhaalde hij het Saudische plan uit 2004 waarin Israël erkend zou worden in ruil voor een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever en Gaza.

Na afloop

Nadat de stofwolken van alle retoriek waren neergedaald concludeerden de Israëlische kranten Haaretz en de Jerusalem Post, dat Trumps bezoek alleen maar euforie had veroorzaakt. Haaretz noemde het een "suiker rush". Dat geeft even een goed gevoel, maar daarna komt de kater.

Trump heeft Israël en de Palestijnen weinig tot niets geboden. Geen verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem. Geen erkenning dat Jeruzalen bij Israël hoort. Zelfs een ontkenning, dat Jeruzalem het centrum van het Jodendom is. Geen concreet "pracht plan" voor de oplossing van het Palestijns-Israëlische conflict.

Terecht werd de conclusie getrokken, dat Trump de relatie met de soennitische Arabieren niet op het spel heeft willen zetten.

Voor hij naar Israël vloog hield Trump voor vijftig soennitische leiders een zeer gematigde toespraak over de islam. Een toespraak, die haaks stond op al zijn eerdere uitspraken over de hulp van Saudi-Arabië aan de vliegtuigkapers van 9/11. Geen woord over mensenrechtenschendingen in dit Saudi-Arabië en andere soennitische landen. Niets over de Saudische financiering tot voor kort van Islamitische Staat. Of de ondersteuning vanuit landen als Qatar van soennitische terreurgroepen wereldwijd. Hooguit een oproep om het terrorisme in het algemeen te beteugelen.

Wel sloot hij een coalitie met deze soennitische landen tegen het sjiitische Iran.

Ongetwijfeld heeft de wapendeal met Saudi-Arabië van 110 miljard dollar deze stellingname vergemakkelijkt.

Juist deze deal vervult de Israëlische minister van defensie Lieberman met grote zorg. Saudi-Arabië wordt hiermee een regionale militaire supermacht. De 3,9 miljard dollar voor Israëlische wapens steekt er schril tegen af.

De sombere conclusie moet helaas luiden, dat Trumps grote woorden over Israël vooraf aan zijn presidentschap niet meer blijken te zijn dan lege retoriek.